“DNA Wałcza” – najważniejsze informacje
Cele projektu
“DNA Wałcza’’ to projekt poświęcony historii mieszkańców powiatu wałeckiego, którzy po II wojnie światowej przybyli tu z różnych kierunków i powodów:
- z Kresów Wschodnich (m.in. Wilno, Lwów, Korzec, Grodno) w ramach tzw. repatriacji,
- powracających z zesłania na Syberię,
- z Polski Centralnej w poszukiwaniu lepszego miejsca do życia,
- żołnierzy powracających z różnych frontów II wojny światowej (m.in. PSZ na zachodzie, żołnierzy walczących na Wale Pomorskim),
- jeńców uwolnionych z oflagów, stalagów i obozów koncentracyjnych,
- przesiedlonych w ramach Akcji “Wisła”.
Naszym celem jest zgromadzenie pamiątek po pierwszych osadnikach, spisanie opowieści o ich życiu oraz utworzenie Izby Pamięci w budynku Muzeum Ziemi Wałeckiej, która opowie o powojennej codzienności nowych mieszkańców Wałcza i okolic.
Co zbieramy?
Zabrane ze sobą przedmioty opowiadające o życiu przed i po osiedleniu na terenie ziemi wałeckiej:
- listy, fotografie, pocztówki, dokumenty,
- dewocjonalia (obrazy z wizerunkami świętych, modlitewniki, różańce, lichtarze, medaliki, pamiątki chrzcielne, komunijne, rzeźby itd.),
- narzędzia rolnicze,
- przedmioty codziennego użytku, meble, naczynia, zabawki,
- ubrania, obuwie, biżuteria itd.
Jak się z nami skontaktować?
Zapraszamy do kontaktu telefonicznego pod numerem 67 258 25 91 lub 664 922 757, lub mailowego pod adresem info@mzw.com.pl. Więcej informacji na temat realizowanego przez nas projektu można odnaleźć na stronie internetowej mzw.com.pl w zakładce https://mzw.com.pl/projekty/
_________________________________________________
SPOTKANIA Z MIESZKAŃCAMI POWIATU WAŁECKIEGO
W ramach projektu “DNA Wałcza” planowane są cztery spotkania z mieszkańcami powiatu wałeckiego. Podczas każdego ze spotkań zostaną wygłoszone prelekcje (Dawid Porębiak, “Genealogiczne potyczki, czyli jak poznałem historię mojej rodziny” oraz Marlena Jakubczyk-Kurkiewicz, “Jak dbać o rodzinne archiwa?”) oraz przybliżone założenia i cele projektu “DNA Wałcza”.
Kalendarium planowanych spotkań:
- 7 IV 2024 – Muzeum Ziemi Wałeckiej, godz. 11.30,
- 15 IV 2024 – Wrzosowy Zakątek, Tuczno, godz. 17.00 (we współpracy z Biblioteką Publiczną Miasta i Gminy Tuczno),
- 22 IV 2024 – Biblioteka Publiczna Gminy Wałcz w Lubnie, godz. 17.00 (we współpracy z Biblioteką Publiczną Gminy Wałcz w Lubnie),
- 25 IV 2024 – Ośrodek Kultury w Mirosławcu, godz. 17.00 (we współpracy z Ośrodkiem Kultury w Mirosławcu).
___________________________________________________
SPOTKANIE W KLUBIE WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ
21 lutego w Klubie Współpracy Międzynarodowej odbyło się spotkanie z członkami Klubu w sprawie projektu “DNA Wałcza”. Jego celem było zachęcenie uczestników do włączenia się w tworzenie Izby Pamięci. Jako pierwsza głos zabrała dr Karolina Ćwiek-Rogalska – antropolożka z Instytutu Slawistyki Polskiej Akademii Nauk zainteresowana m.in. tematem wysiedlenia ludności niemieckojęzycznej z Polski i Czechosłowacji po 1945 roku i kulturą tzw. Ziem Odzyskanych, która wygłosiła wykład pt. “Pamięć o Wałczu dawnym i współczesnym” oraz opowiedziała o projekcie “Recycling the German Ghosts. Resettlement Cultures in Poland, Czechia and Slovakia after 1945”. Następnie dyrektor Muzeum Ziemi Wałeckiej Marlena Jakubczyk-Kurkiewicz wprowadziła zebranych w arkana projektu “DNA Wałcza” i wyjaśniła, na czym w naszym zamierzeniu ma polegać jego realizacja i jakiego rodzaju pomocy potrzebujemy ze strony mieszkańców Wałcza i okolic pamiętających czasy powojennego zasiedlenia ziemi wałeckiej. Podczas spotkania swoim doświadczeniem w poszukiwaniu informacji o przodkach podzielił się Dawid Porębiak, a Jan Butryn opowiedział zebranym historię swojej rodziny i jej przybycia na ziemie wałeckie. Do pozostania w tych okolicach skłonił ich zapach chleba unoszący się z piekarni Franciszka Kalki. W sumie w spotkaniu wzięło udział ponad dwadzieścia osób, a rozmowy – mamy nadzieję – skłoniły uczestników do poszukiwania własnych korzeni i DNA Wałcza…
SPOTKANIE Z PANEM KRZYSZTOFEM KISIELNICKIM
PODSUMOWANIE I ETAPU PROJEKTU
14 września 2024 roku odbyło się podsumowanie pierwszego etapu projektu “DNA Wałcza”. W ramach podsumowania przeprowadziliśmy grę miejską “DNA Wałcza. Śladami pierwszych osadników”, akcję “1945 tulipanów” i prezentację pozyskanych zbiorów.
GRA MIEJSKA “DNA WAŁCZA. ŚLADAMI PIERWSZYCH OSADNIKÓW” składała się z sześciu stacji, które poprowadziły uczestników szlakiem pierwszych osadników. Pierwsza stacja została przygotowana na dworcu kolejowym w Wałczu. Uczestnicy otrzymali woreczek z ziarnem na zasiew i kartę gry, następnie musieli pokonać tor przeszkód z wózkiem załadowanym bagażem. Następne zadanie czekało na nich w PUR-ze urządzonym w Zespole Szkół nr 4 RCKU w Wałczu – miejscu, w którym przed laty faktycznie znajdował się Państwowy Urząd Repatriacyjny. Tam uczestnicy odstali swoje w kolejce, niczym na prawdziwy urząd przystało, i wypełnili Wniosek o przyznanie prawa własności nieruchomości ziemskiej (rolnej) na Ziemiach Odzyskanych przygotowany na wzór oryginalnych wniosków, które zostały podarowane muzeum. Po wizycie w PUR-ze uczestnicy udali się do słynnego Zakładu Fotograficznego Pana Szarejki, gdzie z pomocą fotografa i kilku rekwizytów wykonali zdjęcie potrzebne do uzupełnienia dokumentów. Po otrzymaniu fotografii, bez chwili wytchnienia popędzili do Urzędu Miasta, by odnaleźć nowy adres, pod którym mieli zamieszkać. Nie było to proste, gdyż do niemieckich nazw ulic trzeba było dopasować ich polskie odpowiedniki i to bez żadnych podpowiedzi. Po “legalnym” załatwianiu spraw przyszła pora na szemrane interesy. Podarowany na początku gry woreczek z ziarnem uczestnicy wymienili na cebulkę tulipana, którą razem z innymi zaproszonymi gośćmi zasadzili na skwerze nad jeziorem Raduń. Po akcji “1945 tulipanów” udaliśmy się razem do “Harcówki”, gdzie czekał na nas słodki poczęstunek oraz prezentacja pozyskanych zbiorów.
AKCJA “1945 TULIPANÓW” to nasz sposób na uczczenie pamięci pierwszych osadników, którzy po wojnie przybyli do Wałcza i jego okolic. Razem z mieszkańcami Wałcza, przedstawicielami władz samorządowych, lokalnych instytucji i stowarzyszeń zasadziliśmy symboliczne cebulki tulipanów, które rozkwitną wiosną 2025 roku – dokładnie w 80. rocznicę przybycia do Wałcza pierwszych nowych mieszkańców. Skwer nad jeziorem Raduń, który obsadziliśmy, zyska miano Skweru Pierwszych Powojennych Osadników i będzie piękną pamiątką nie tylko zakończenia pierwszego etapu projektu, ale co ważniejsze symbolem trudów i odwagi tych, którzy przybyli po wojnie do miasta, aby właśnie tu budować swoje nowe życie.
PREZENTACJA POZYSKANYCH ZBIORÓW ze względu na remont muzeum odbyła się po sąsiedzku w “Harcówce”, czyli jednym z pomieszczeń dawnej SP nr 3 w Wałczu (ul. Sądowa 9). Prezentowane zbiory ukazują różnorodność przedmiotów, które zabierali ze sobą w podróż do nowego domu powojenni osadnicy. Na wystawie znalazły się m.in. obrazy religijne, pamiątki chrzcielne i komunijne, monidła, narzędzia rolnicze, fotografie i pocztówki, meble, elementy zastawy stołowej ale również ul, mundur spod Monte Cassino, łyżki z Sybiru czy obozowy pasiak. Na cel utworzenia Izby Pamięci muzeum pozyskało także pokaźny zbiór dokumentów urzędowych związanych z działalnością PUR-u i powojennych urzędów. Wszystkim darczyńcom po stokroć dziękujemy.
Muzeum Ziemi Wałeckiej realizuje projekt “DNA Wałcza” dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z budżetu państwa w ramach programu własnego Narodowego Instytutu Muzeów “Izby Pamięci”.
