Wałcz w czasach zarazy

Wotum za ocalenie miasta od epidemii.
Wałecka Pieta to tradycyjne przedstawienie Matkę Boską trzymającej na kolanach martwego Chrystusa w towarzystwie aniołów określana jako Pieta anielska. Rzeźba wykonana była z kamienia, wzorowana na Piecie watykańskiej wykonanej XV wieku przez Michała Anioła. Pieta została ufundowana przez katolików niemieckich przed I wojną światową jako wotum za ocalenie miasta od epidemii nękającej okolice Wałcza. Pierwotnie Pieta była ustawiona na skrzyżowaniu ulic Bydgoskiej, Kilińszczaków, Wojska Polskiego i Kościuszki. Miejsce to wybrane zostało nieprzypadkowo. Po pierwsze: było to miejsce krzyżowania się dróg a więc często uczęszczane – co pozwalało sadzić, iż widok Piety zachęci do modlitwy dziękczynnej i błagalnej, po drugie: krążyły pogłoski, że w tym miejscu przed wiekami pogrzebano ofiary epidemii, po trzecie w tym samym miejscu już we wcześniejszych wiekach znajdowała się kapliczka poświęcona ofiarom morowego powietrza. Przy zmianie miejsca Piety, okazało się, iż rzeczywiście była postawiona nad zbiorową mogiłą.
W 1976 roku władze województwa pilskiego przystąpiły do modernizacji wałeckiego ruchu ulicznego, przebudowując to skrzyżowanie i tworząc wysepkę międzypasmową w innym miejscu, bliżej ulicy Bydgoskiej. Na tej wysepce znalazło się miejsce dla innego pomnika. Był to jeden z wielu „Grunwaldzkich mieczy”, jakie w owym czasie stawiano w wielu miejscowościach województwa pilskiego. Pieta miała być wywieziona na wysypisko śmieci jako obiekt nie dość, że poniemiecki, to jeszcze religijny. Sprzeciwili się temu mieszkańcy Wałcza, znaleźli wolną przestrzeń między blokami mieszkaniowymi, na początku ulicy Kościuszki, w pobliżu miejsca poprzedniej lokalizacji. Z dużym trudem uzyskano zgodę Wojewody Pilskiego Andrzeja Śliwińskiego, za to bardzo szybko przyszło błogosławieństwo od ks. biskupa Ignacego Jeża. Wykonano więc nowy cokół i Pieta 8 sierpnia 1976 roku została przetransportowana w nowe miejsce. Pieta była kilkakrotnie odnawiana, zmieniając nieco (pod względem koloru i faktury) swój wygląd.

opr. B. Stankiewicz